Një rritje e ndjeshme e sëmundjeve seksualisht të transmetueshme (STD) vërehet në muajt e verës, ku lythat janë më të zakonshmet nga të gjitha.
Relaksimi i festave, humori më i mirë dhe distanca nga përditshmëria, shtojnë aktivitetin seksual.
Përveç kësaj, rritja e konsumit të alkoolit gjatë festave dhe disponimi intensiv seksual çojnë në uljen e frenimeve, me një ndryshim më të lehtë të partnerëve dhe relaksim në përdorimin e prezervativëve. Për këtë arsye, një rritje e shfaqjes së lythave vërehet shpesh pas verës. Lythat shkaktohen nga HPV ose virusi human papilloma. HPV i përket një familje virusesh që përfshin më shumë se 150 shtame.
Shkalla e infeksionit HPV është vazhdimisht në rritje, ku 6 nga 10 gra janë pozitive për virusin tre vjet pas fillimit të jetës së tyre seksuale. Është vlerësuar se 50-70% e meshkujve dhe femrave seksualisht aktive do të infektohen me HPV gjatë jetës së tyre.
Në çdo kontakt seksual me një person të infektuar pa mbrojtje, ekziston një rrezik 70% për t’u prekur nga virusi. Megjithatë, lythat do të shfaqen në një përqindje të vogël të atyre që infektohen, pasi virusi i lythave mund të kundërshtohet nga sistemi imunitar dhe të mbetet i fjetur.
Si përhapet virusi?
Sjellja seksuale konsiderohet faktori kryesor i transmetimit.
-Mosha e fillimit të kontaktit seksual.
-Mospërdorimi i prezervativit.
-Ndërrimi i disa partnerëve
-Marrja e pilulave kontraceptive për më shumë se pesë vjet
-Ekzistenca e sëmundjeve të tjera seksualisht të transmetueshme.
Lythat mund të shfaqen nga 1 deri në 10 muaj pas infektimit me virusin. Ka njerëz që janë të infektuar, por nuk zhvillojnë kurrë lytha. Kjo varet nga statusi imunitar. Stresi intensiv, mungesa e gjumit, dieta e varfër, pirja e duhanit dhe përdorimi i rëndë i alkoolit çojnë në një ulje të mbrojtjes kundër virusit HPV.
Si i njohim ato?
Ato mund të vihen re menjëherë pasi shfaqen si gunga të vogla rozë ose në ngjyrën e lëkurës, zakonisht pa simptoma. Ndërsa rriten, ato bashkohen dhe fitojnë një sipërfaqe të parregullt, kështu që perceptohen me prekje. Gjenden kryesisht në lëkurën e adoleshentëve, në organet gjenitale dhe në anus, por shfaqen edhe në mukozën (murin vaginal, qafën e mitrës, rektum). Rrallë shfaqen edhe në zgavrën e gojës.
Si vendoset diagnoza?
Lythat e jashtme diagnostikohen nga mjeku specialist (dermatolog-venerolog) me sy të lirë ose me një dritë të fortë dhe një lupë. Qafa e mitrës dhe vagina kontrollohen me PAP test dhe kolposkopi dhe anusi me rektoskopi. Megjithatë, ekziston mundësia që të ketë një infeksion HPV në qafën e mitrës me PAP Test negativ. Prandaj, kur ka lytha akute (lëkurore) te një grua, metoda më e sigurt e kontrollit të qafës së mitrës është testi HPV (identifikimi i virusit), me kolposkopi dhe biopsi.
Llojet përgjegjëse kryesisht për lythat akute janë 6 dhe 11, ndërsa për kancerogjenezën kryesisht 16 dhe 18 (që shkaktojnë kancerin e qafës së mitrës). Kontrolli i partnerit të tij është gjithmonë i nevojshëm.
Parandalimi
-Përdorimi i prezervativit është i detyrueshëm. Megjithatë, nuk ofron siguri të plotë sepse zona e lëkurës që nuk mbulohet nga prezervativi mund të infektohet nga virusi.
-Shmangia e lëndimeve të vogla në zonën gjenitale (pa rruajtje ose depilim)
-Vetëkontroll i shpeshtë për ndonjë lezion lythash.
-Përdorimi i vaksinës HPV. Vaksina katërvalente mbron kundër katër llojeve të virusit (6, 11, 16, 18) që janë më shpesh përgjegjës për lythat akute (6,11) dhe kancerin e qafës së mitrës (16,18).
Meqenëse mënyra e vetme e sigurt e parandalimit është shmangia e kontaktit seksual, gjë që natyrshëm nuk është e mundur, është e domosdoshme të përdorni gjithmonë prezervativ. Rekomandohet ekzaminimi periodik nga mjeku dermatolog-venerolog, sidomos për ata që krijojnë marrëdhënie kalimtare.
Trajtimi i lythave
Trajtimet e aplikuara janë si më poshtë:
-Lazer CO2
-Diathermokoagulimi
-Krioterapi me azot të lëngët
-Përdorimi i preparateve aktuale
Trajtimi më modern për lythat është trajtimi me laser me dioksid karboni. Trajtimi me laser i lythave synon në mënyrë selektive vetëm ato pjesë të lëkurës ku ka lezione. Në këtë mënyrë shmangim krijimin e plagëve, pasi lëkura normale ngjitur nuk lëndohet.
Top Channel
