Shifrat nuk përputhen. Në La Liga, vendi i tretë pas Realit të Madridit, tetë pikë larg dhe Gironës, një pikë prapa, me 28 ndeshje të luajtura. Në Ligën e Kampioneve, një rezultat i komplikuar (1-1 në ndeshjen e parë në 1/8 e finaleve kundër Napolit). Një skuadër që nuk të bind me lojën e saj plot luhatje a paqëndrueshmëri, një trajner që do të largohet në fund të sezonit dhe një stadium në ndërtim.
Situata ekonomike mbetet gjithashtu delikate dhe shumë e përqendruar te “fair play” financiar apo borxhi, aktualisht i vlerësuar në 1,2 miliard euro neto. Kjo është situata e Barcelonës në vitin e tretë të mandatit të dytë të Joan Laportës. Klubi përballet me skenarë të ndërlikuar në të cilët do të merren vendime të rëndësishëm në muajt e ardhshëm.
CILI MODEL KA TË ARDHME? –Debati ka qenë konstant në historinë e Barcelonës. Mospërputhje e opinioneve për trajnerët, lojtarët, sistemet e lojës… dhe tani edhe për modelin e qeverisjes dhe pronësisë. Një reflektim kolektiv nëse shtresat sociale të klubit mund t’i rezistojnë procesit kompleks dhe të shpejtë të transformimit të industrisë së futbollit. Një model kuvendi në të cilin vendimet duhet të miratohen nga shumica, skemat organizative ndryshojnë me shpejtësinë që bëjnë mbledhjet dhe në të cilën rezultatet sportive përcaktojnë çdo votë. Kjo, krahasuar me përshpejtimin e proceseve, kërkimin e talenteve dhe maksimizimin e burimeve të kërkuara nga fondet e investimeve gjithnjë e më prezente. Dhe e gjitha brenda një ekosistemi që në Europë gjeneroi të ardhura prej 26 miliard euro në sezonin 2022-2023, ka pësuar humbje prej 11,9 miliard gjatë pandemisë dhe ka marrë injeksione kapitali prej 11 miliard në pesë vjet.
UEFA vlerëson se 41% e klubeve europiane janë në duart e shoqatave dhe fondacioneve, veçanërisht në Skandinavi dhe Ballkan. Në Mbretërinë e Bashkuar, Spanjë, Itali dhe Francë, pronësia private është e përqendruar, ndërsa në Gjermani ka një përzierje midis shoqatave dhe klubeve me investitorë që kontrollojnë deri në 49% të filialit të futbollit. Shumë e shohin formulën gjermanike si zgjidhjen për të ardhmen e Barçës; Të tjerë mbrojnë një reformë të statutit që modernizon modelin e menaxhimit dhe zgjidh jo efikasitetet e krijuara nga ky aktual, pa qenë nevoja që investitorët të hyjnë për të imponuar një menaxhim më profesional dhe më të qëndrueshëm. Pra, ku qëndron e ardhmja për një Barçë që aspiron të mbetet e rëndësishme në sport pa hequr dorë nga asociacioni që e bën atë të ndryshme? UEFA ka paralajmëruar në një raport të fundit se “klubet e tipit asociativ mund të kenë më shumë vështirësi në mbledhjen e fondeve duke pasur parasysh pengesat e qenësishme të krijuara nga qeverisja e shoqatave dhe strukturat e tyre financiare. Këto pengesa mund të frenojnë rritjen e ardhshme” të këtyre klubeve dhe ndikimin në performancën e tyre në fushë.
ROLI I PARTNERITETIT NË MENAXHIM -Një shembull praktik i këtyre vështirësive është mungesa e fleksibilitetit me të cilin Barça mund të nënshkruaj operacione të mëdha tregtare ose koorporative, ose shitja e aseteve sportive apo biznesi -janë të vetmet zgjidhje për humbjet e shkaktuara nga pandemia. Kontratat e sponsorizimit, të tilla si ato të “Nike” dhe “Spotify”, janë zhveshur dhe kanë një rrezik minimal për t’u prishur pasi të shpallen. Muaj pune në transaksione për të sjell partnerë strategjikë që një varg i keq rezultatesh mund të shkaktojë rënie pa vlerësuar thelbin e çështjes. Statutet e kufizojnë asamblenë në 2.5% të masës së ortakëve dhe pa një ushtrim minimal të përfaqësimit të grupeve ose grupmoshave të ndryshme, siç bëjnë Reali i Madridit dhe Osasuna, duke e ndarë zgjedhjen e delegatëve duke votuar në grupe prej mijëra partnerësh.
Në Gjermani, nga ana tjetër, Bajerni i Mynihut lejon çdo anëtar të moshës madhore dhe me një vit vjetërsi të marrë pjesë në asamble. Në rastin e Barçës, zgjedhja e atyre që formojnë këtë komision bëhet nga vetë bordi dhe asambleja vetëm ratifikon, jo propozon. Aftësia e saj për të ndikuar është e kufizuar. Arsyet për të propozuar që i gjithë seksioni i klubit apo i futbollit të shndërrohet në një shoqëri sportive të kufizuar ndahen në dy: financiare dhe menaxheriale. Nga njëra anë, është blloku ekonomik dhe gjithçka që ai nënkupton. Kjo është mënyra që disa propozojnë për të ulur shpejt nivelin aktual të borxhit pa pasur nevojë të shesin lojtarë për të rifituar aftësinë për të formuar një skuadër konkurruese.
Kjo rrugë, brenda modelit aktual, do të ishte promovimi i një përhapjeje, të parashikuar në statute dhe që krijoi një polemikë të fortë sociale kur u vu në tryezë dy vite më parë; një refuzim i shumicës që vuri gjithashtu në pikëpyetje nëse ndjenja e përkatësisë së anëtarëve është reale apo një kusht që ata e konsiderojnë vetëm si një hap paraprak për të marrë një biletë sezoni për në “Camp Nou”, gjë që i bën ata më shumë si klientë sesa pronarë. Askush nuk ka guxuar të propozojë rritjen e çmimit të aboneve sezonale, ndër më konkurrueset në treg. Të ardhurat mesatare për anëtar janë aktualisht rreth 458 euro në rastin e Barçës, krahasuar me 557 euro për Realin e Madridit, duke marrë si referencë sezonin 2022-2023. Bilbao është 575 euro dhe diferenca me skuadrat e tjera të në La Liga është vetëm rreth 100 euro.
Problemi është se një përditësim i kuotave, edhe nëse do të ishte 10%, mezi do të gjeneronte gjashtë milionë euro shtesë, të pamjaftueshme për të zgjidhur hendekun aktual midis të ardhurave dhe shpenzimeve ose për të kompensuar konsumimin që do të kishte në bordin e drejtorëve. Për sa u përket atyre që promovojnë rrugën e privatizimit si një kërkesë thelbësore për të ardhmen, ata konsiderojnë se zgjidhja e problemeve të qeverisjes dhe vendosja e një modeli që siguron stabilitet në menaxhim dhe garanton vizionin e klubit është e pamundur me dinamikën aktuale.
KONKURRIMI ME FONDE DHE PRONA – Shembulli i Bajernit është sërish në tryezë. Klubi përfitoi nga struktura e fortë industriale e Bavarisë për të mbledhur 277 milionë euro nga “Adidas”, “Audi” dhe “Allianz” midis 2002 dhe 2014 në këmbim të 25% të filialit të futbollit. Burimet u përdorën për të shlyer borxhin e stadiumit dhe për të forcuar një model menaxhimi që ka balancuar vetë-mjaftueshmërinë ekonomike me konkurrencën sportive në Evropë. Fitimet e akumuluara në 15 vitet e fundit arrijnë në 287 milionë – nuk humbi para as në një pandemi – dhe dividentët që rrjedhin prej tyre shkojnë 75% për klubin, i cili vazhdon të menaxhojë kontributet sociale – abonimet.
Modeli bavarez reflekton se këta investitorë spirancë mbrojnë qëndrueshmërinë ekonomike me kriteret e menaxhimit, përtej luhatjeve sportive. 2000 kilometra larg, Florentino Perez ka arritur diçka të ngjashme pa pasur nevojë për transformim të plotë ose të pjesshëm të shoqërisë sportive. Madridi ka fituar para çdo vit që nga viti 2000, me një model presidencial që i ka dhënë stabilitet ekipit drejtues dhe në të cilin detyrimi i bordit për të garantuar me asete personale neutralizon rreziqet më mirë sesa në një model si ai i Barcelonës. Paradoksalisht, rivali i përjetshëm është shembulli që të gjitha vështirësitë aktuale mund të zgjidhen pa investitorë të jashtëm, për sa kohë që ekziston një bindje e qartë për atë që mbizotëron në ekuacionin midis qëndrueshmërisë ekonomike dhe konkurrencës sportive. Joan Laporta, presidenti i Barçës, i cili ka refuzuar të bëjë deklarata për “Prensa Ibérica”, konsideroi javë më parë në “Rac-1” se Bajerni “është modeli i gabuar”!
KONTROLLI MBI SHPENZIMET – Me hyrjen e investitorëve në biznesin kryesor, të refuzuar për momentin, mekanizmat e kontrollit të brendshëm janë ata që duhet të forcohen për të garantuar qëndrueshmëri. Në Barça, fatura e pagave (pagat e futbollistëve dhe amortizimet për transferime) ka përfaqësuar mesatarisht 81% të të ardhurave të zakonshme që nga viti 2014-2015 dhe 71% të të ardhurave totale, duke përfshirë levat financiare. Në këtë pikë, pyetja që po bëjnë shumë është nëse Barça është më mirë sot, njësoj apo më keq se kur La Porta mori komandën për herë të dytë.
Situata nuk është përmirësuar aq sa mund të kishte bërë duke mbajtur më shumë kosto në dy vitet e para të detyrës. Nëse nuk ka devijime si vitet e mëparshme, ky do të jetë viti i parë në të cilin fatura e pagave do të kthehet në nivelet para spirales së shpenzimeve që ndodhi pas largimit të Nejmarit në vitin 2017, duke shkuar nga tavani prej 636.4 milionë në sezonin 2018-2019 në 492 milionë në sezonin 2023-2024. Dhe këtu hyjnë seksionet e shumë sporteve, një element unik shtesë në krahasim me pjesën tjetër të fuqive evropiane. Klubi ka pësuar humbje vjetore prej 38.9 milionë mesatarisht gjatë 20 sezoneve të fundit, për një “gropë” totale prej 777.6 milionë euro. Debati nuk është qëndrueshmëria e modelit, gjë që është e pamundur, por sa konkurrencë mund të ruhet me një deficit shumë më të ulët. Ky është rrethi i vërtetë i virtytshëm që klubi duhet të vendosë: qëndrueshmëria ekonomike dhe konkurrenca sportive, koncepte që janë të vështira për t’u lidhur.
MODIFIKIMI I MODELIT TË PRONËSISË – Të gjithë kanë mendimin e tyre, por e vërteta është se pushteti për të vendosur për një çështje kaq transcendentale do t’i binte disave. Aq sa mund të votonin vetëm 2.5% e anëtarëve (ata me statusin e delegatëve), senatorë, anëtarë të bordit të drejtorëve, ish-presidentë dhe pak të tjerë. Më pak se 5,000 njerëz nga një masë sociale prej më shumë se 143,000 anëtarësh. Deri më tani Barcelona ka vendosur të mos e ndryshojë modelin e saj të pronësisë. Por pyetja mbetet nëse me modelin aktual do të shkojë larg, apo do të lihet pas nga zhvillimet e reja në industrinë sportive.
PANORAMASPORT.AL
