Gjatë muajve të fundit, shëndeti i presidentit rus Vladimir Putin ka qenë subjekt i shumë spekulimeve, me pretendime se ai vuante nga kanceri, Parkinson, apo edhe se i mbijetoi një atentati.
Por deri më tani, nuk është vërtetuar asgjë.
“Ai mund të qëndrojë në pushtet për 10 vite ose më shumë nëse dëshiron, kjo varet vërtet nga rrethanat,” tha analistja e politikës Tatiana Stanovaya për Al Jazeera. “Unë nuk do t’i kushtoja shumë vëmendje problemit të shëndetit të tij.”
Nëse 69-vjeçari vdes ose largohet papritur nga detyra, Këshilli i Federatës ka 14 ditë për të shpallur zgjedhjet presidenciale, dhe nëse nuk i bën, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve do ta bëjë këtë.
Ndërkohë, kryeministri Mikhail Mishustin do të merrte detyrën e presidentit. Megjithatë, Mishustin nuk shihet si i afërt me Putinin dhe as një kandidat i besueshëm.
Në vend të kësaj, Stanovaya beson se largimi i Putinit do të lërë një boshllëk midis interesave të biznesit, zyrtarëve të sigurisë si ministri i Mbrojtjes Sergej Shoigu dhe fraksioneve të tjera të elitës, raporton abcnews.al.
“Nëse nesër i ndodh diçka, besoj se sistemi do të mbijetonte; Është ende i fortë,” tha Stanovaya.
“Forcat konservatore, siloviki [zyrtarët e sigurisë] do të marrin në dorë situatën politike. Por nëse diçka i ndodh Putinit më vonë – një vit ose më shumë në këtë rast, rreziqet e destabilizimit janë shumë më të larta.
Do të shohim përplasje të brendshme dhe silovikët do të kishin shumë më pak shanse për të mbajtur kontrollin. Vitin e ardhshëm situata mund të jetë më ndryshe dhe më e vështirë.”
Sipas raporteve në mediat e pavarura ruse, anëtarët e elitës ruse u befasuan dhe u shqetësuan kur Putin njoftoi pushtimin e Ukrainës më 24 shkurt, duke e shpallur “operacionin ushtarak special” një hap të domosdoshëm, raporton abcnews.al.
Megjithatë, refuzimi i Putinit për të pranuar se ekziston një lidhje midis vështirësive ekonomike dhe sanksioneve thuhet se po i largon zyrtarët e prirur ndaj biznesit, ndërsa të tjerët e kritikojnë atë se nuk ka bërë luftë mjaftueshëm.
Sipas disa raporteve, disa të brendshëm të Kremlinit po diskutojnë në heshtje se kush mund të vijë në pushtet pas Putinit.
Por Stanovaya tha se një bisedë e tillë nuk është serioze. “Në fakt askush nuk e di kush do të jetë i radhës”, tha Stanovaya. “Nëse dikush, për shembull, thotë se Medvedev është pasardhësi, mund të shihet si një sulm politik ndaj Medvedevit, sepse askush nuk dëshiron të shfaqet si pasardhës, sepse e bën pozicionin e tij më të cenueshëm.”
Eksperti i sigurisë Mark Galeotti tha për Al Jazeera: “Është sinqerisht e vështirë të shohësh Putinin të largohet së shpejti. Me gjithë spekulimet e sëmundjes, nuk ka asnjë provë që ai është i sëmurë rëndë, dhe duke pasur parasysh sa katastrofike ka qënë ecuaria e luftës, ai nuk do të tërhiqet vetëm nëse detyrohet nga njerëzit përreth tij.
“Nuk ka pasardhës të dukshëm, nuk do të ishte inteligjente të dukesh sikur po bën audicion për një pozicion që nuk është vakant.” Putin ka qenë në krye të Rusisë për më shumë se 20 vite, duke udhëhequr vendin nga viti 2000 në 2008 dhe përsëri nga 2012 deri më sot.
Në këtë mes, Dmitry Medvedev mbajti presidencën, megjithëse Putini, si kryeministër, besohej gjerësisht se mbante pushtetin e vërtetë edhe në atë periudhë. Në total, politikani 69-vjeçar, i cili në fund të shkurtit shpalli pushtimin rus të Ukrainës si një “operacion special ushtarak” të domosdoshëm, ka krahasuar 18 vjetët e liderit sovjetik Leonid Brezhnev në pushtet.
Nëse përfshin kohën e Medvedevit në detyrë, Putini sundoi më gjatë, duke mposhtur kohën e Jozef Stalinit në pushtet.
Mandati i tij aktual do të përfundojë në vitin 2024. Megjithatë në vitin 2020, kushtetuta ndryshoi, duke e lejuar atë të kandidojë për dy mandate të tjera 6-vjeçare deri në vitin 2036 – kur ai do të ishte 86 vjeç.
Sipas Stanovaya, nëse ekonomia vazhdon të dështojë dhe pakënaqësia publike vazhdon të rritet, një fraksion tjetër mund të përpiqet të marrë kontrollin. Por gazetarja Farida Rustamova, e cila mbulon politikën ruse dhe intrigat e Kremlinit, ka paralajmëruar kundër këtyre parashikimeve, raporton abcnews.al.
“Në rastin e vdekjes së presidentit, detyrat i takojnë kryeministrit. A do të arrijë Mishustin të mbajë pushtetin?
Nuk kemi si ta dimë”, tha ajo për Al Jazeera. “Ne mund të flasim për këto gjëra në mënyrë abstrakte, por në asnjë mënyrë nuk duhet të mbështetemi në këto mendime si një lloj parashikimi.
“Është shumë e vështirë të bësh parashikime për vendet autoritare sepse nuk e dimë se çfarë do të ndodhë. Nuk ka forca politike alternative në Rusi për të cilat mund të dinë ose çfarë do të bëjë një ose një fraksion tjetër.”
Ajo shtoi se ata që kundërshtojnë Putinin mund “vetëm të fantazojnë”.
Opozita aktuale në Rusi nuk ka gjasa të fitojë asnjë zgjedhje pas Putinit, pasi qeveria ka hequr dorë nga çdo alternativë gjatë 20 viteve të fundit. Përveç partisë “Rusia e Bashkuar” e Putinit, blloku i dytë më i fortë janë komunistët, lideri i të cilëve Genadi Zyuganov konsiderohet “opozitë sistematike” për të ofruar iluzionin e një demokracie pluraliste – Partia Komuniste rrallëherë del kundër Putinit.
Figura më e famshme e opozitës, të paktën jashtë Rusisë, është Alexey Navalny, i cili u dënua me 9 vite për përvetësim në mars. Por edhe sikur të kishte qenë i lirë, popullariteti i tij aktual mes rusëve është modest.
Yevgeny Roizman, një tjetër figurë e rëndësishme e opozitës që dikur ishte kryebashkiaku popullor i Yekaterinburgut, u arrestua së fundmi me akuzën e diskreditimit të forcave të armatosura, i cili mund të dënohet me 3 vite burg.
Ndoshta një e dhënë për të ardhmen e Rusisë mund të jetë në Uzbekistan, një tjetër ish-republikë sovjetike që u drejtua nga ish-zyrtari sovjetik, Islam Karimov, nga pavarësia në 1991, deri në vdekjen e tij në 2016.
Gjatë asaj kohe, Karimov zgjati kohën e tij në pushtet përmes zgjedhjeve, referendumeve dhe reformave kushtetuese të konsideruara nga shumë si të manipuluara. Pas vdekjes së tij, media dhe ekonomia gëzonin më shumë liri dhe dhjetëra të burgosur politikë u liruan gjatë një periudhe reformash, por shumë prej të njëjtëve zyrtarë mbeten në pushtet dhe struktura e qeverisë mbetet e pandryshuar.
Megjithatë, ekspertët thonë se ka shpresë për një Rusi më paqësore, edhe nëse shanset për një demokraci më të madhe janë të pakta.
“Nuk ka gjasa që dikush të jetë më i ashpër pas Putinit, por as nuk duhet të presim një liberal,” tha Galeotti.
“Më e mira për të cilën mund të shpresojmë është një kleptokrat pragmatik, i cili vlerëson se lufta është e keqe për biznesin dhe kështu do të kishte arsye shumë personale për të reduktuar konfrontimin aktual.
Aktualisht, burra si kryeministri Mikhail Mishustin ose kryebashkiaku i Moskës Sergei Sobyanin mund të përshtaten me atë formë, por kjo nuk do të thotë se ata domosdoshmërisht kanë gjasa të jenë në pushtet.
Stanovaya beson se zyrtarët e sigurisë mund të rezultojnë shumë më pragmatik.
“Putini është vërtet i fiksuar me misionin e tij historik, ai është shumë emocional kur bëhet fjalë për Ukrainën,” tha ajo.
“Mund të jetë më e lehtë për Perëndimin të merret me silovikët sepse ambiciet e tyre janë më të pakëta. Edhe nëse Rusia bëhet edhe më antiperëndimore, mund të ketë më shumë hapësirë për t’u marrë me Rusinë.”
Vitin e kaluar, Putin u tha rusëve: “Do të vijë një kohë kur, shpresoj, të mund të them se një person i tillë është i denjë për mendimin tim për të udhëhequr një vend kaq të mrekullueshëm si Rusia, atdheu ynë”.
Me sa duket, ajo kohë nuk ka ardhur ende.
