Më pak se 30 vjet pas vdekjes së saj, rimishërimet imagjinare të Dianës janë kudo. Por edhe ikonat meritojnë më shumë kohë për të pushuar në paqe.
Nga New York Times
Atje ajo është me kostumin e saj rozë, vathët me perla dhe shag me pupla.
Atje ajo është me sytë e saj të nxehur, pikëllimin e panjohur dhe simpatinë e përsosur.
Ja ku është, ai qiri në erë që dikush vazhdon të ndizet.
Edhe pse e vrarë në një aksident automobilistik në vitin 1997, Diana, Princesha e Uellsit, shfaqet kudo sot, në shfaqje, në televizion, në filma dhe madje edhe në muzikalë. Ajo është ari i argëtimit: kombinimi i përsosur i yjeve, tragjedisë dhe mospërgjigjes.
Gjë që e bën atë, si një roman i Dikensit, domen publik.
Vetëm në dy vitet e fundit, kam kaluar më shumë kohë me të sesa kam kaluar në 36 vitet që ajo ishte gjallë. E pashë atë në një shfaqje të quajtur “Casey and Diana”, prodhuar nga Festivali Stratford në Ontario dhe tani e disponueshme për t’u transmetuar në Stratfest@Home. Ajo ishte një prani spektrale Off Broadway në “Dodi & Diana”, një dramë bashkëshortore që rrëmbeu historinë e saj për t’i dhënë dritë të sajën.
Filmi i vitit 2021 “Spencer”, të cilin e rishikova në Hulu gjatë Vitit të Ri, bëri pothuajse të njëjtën gjë, duke u përpjekur të hiqte njëfarë magjepseje nga kufoma e saj. Në televizion, “The Crown” vari gjysmën e parë pa frymë të sezonit të tij të fundit në ndërtimin e përplasjes, duke krijuar butësisht gjëra aty ku rekordi është i hollë. (Netflix e justifikoi atë si “dramatizim imagjinar.”) Dhe çfarë mund të thuhet për “Diana, The Musical”, i cili pati një shfaqje të shkurtër në Broadway në 2021 (por një në vazhdim në Netflix), përveç se ai gjithashtu vdiq në një fatkeqësi?
Lexues, i qava të gjithëve. (Muzikali sepse ishte shumë i keq.) Prandaj, unë jam pjesë e problemit të shfrytëzimit të saj, duke kërkuar më shumë përmbajtje të Dianës kur ka mbetur pak për të thënë. Duke vepruar kështu krijon një lloj kontrate me kulturën: në këmbim të ushqyerjes së “ndjenjave” të mia për një personazh të famshëm, kultura ka përfaqësuesin tim për ta bërë këtë si të dojë.
Por çfarë të drejte kemi unë ose ndonjëri prej nesh për ndjenjat për Dianën në radhë të parë?
Në thellësi, ne nuk e njihnim atë, më shumë se çantat e kapjes së biografisë së pop-it si Elvis Presley, Judy Garland, J. Robert Oppenheimer dhe Leonard Bernstein, të gjitha të falsifikuara, të falsifikuara ose të “interpretuara” në filmat e fundit. Historia nuk është pika në përpjekje të tilla, ajo është pengesa.
Pra, a është dikush – a janë të gjithë – lojë e ndershme?
Ky është kritiku tek unë që ankohet. Fanboy ndihet ndryshe. Të mohosh ndjenjat e tij për Dianën do të thotë të mohosh diçka thelbësore se pse ajo u bë e famshme. Edhe nëse imazhi i saj ishte prodhuar – ajo ishte, për një kohë, produkt i një makinerie pallati – kjo pasqyron diçka që ne mund të themi se ishte e vërtetë tek ajo dhe personalisht kuptimplotë. Si një burrë homoseksual, unë kam qenë veçanërisht i ndjeshëm ndaj përshkrimeve të punës së saj për njerëzit me SIDA. Tregojini asaj duke mbajtur dorën e një njeriu që po vdes dhe – mirë, unë do të thoja “Unë do t’ju fal gjithçka” por (ja ku vjen përsëri kritiku) kjo nuk është e vërtetë.
Sepse Diana është në një kategori tjetër nga Elvisi dhe të tjerët, jetët dhe vdekjet e të cilëve erdhën më herët. Biografitë e tyre të trilluara më shqetësojnë, por jo shumë. Duke hequr shtresat arkeologjike të shfrytëzimit të të famshmëve, mërzitem gjithnjë e më pak. Filmat e dezinfektuar (dhe shpesh të de-gay ose de-hebrenj) për të mëdhenjtë e teatrit muzikor si Cole Porter dhe George Gershwin, një ose dy breza më tej, mbeten mundësi të humbura, por janë argëtuese. Rreth figurave të shekullit të 19-të si Liszt në film dhe Twain në skenë, sado të interpretuara në mënyrë absurde, nuk kam asnjë zemërim historiografik.
A ka një dallim me vijë të ndritshme? Një pikë në të cilën mund të themi, sigurisht, vazhdo, ktheje Liszt në një yll rock, por lëre Garland të qetë?
Ka me Dianën. Ajo është ende shumë e gjallë për t’u rrëmbyer në pornografi traumatike, e mashtruar me justifikimin e rimishërimit të saj.
P.S. Jesse Green është kritiku kryesor i teatrit për The Times. Ai shkruan recensione për Broadway, Off Broadway, Off Off Broadway, prodhime rajonale dhe nganjëherë ndërkombëtare. Më shumë rreth Jesse Green
