DALLAS, 21 janar /ATSH-DPA/ – Me zgjedhjet presidenciale të 2024-ës në SHBA vetëm disa muaj larg, grupet e komunitetit, zyrtarët publikë dhe studiuesit parashikojnë një rritje në shpërndarjen e informacionit të rremë nëpër platformat e medieve sociale duke theksuar nevojën për masa të zgjeruara të kontrollit të fakteve, veçanërisht në mediet spanjolle.
Sipas qendrës kërkimore ”Pew”, 21 për qind e të rriturve hispanikë të SHBA-së mbështeten në mediet sociale për konsumin e lajmeve.
Dallimi midis keqinformimit dhe dezinformimit është thelbësor për të kuptuar kompleksitetin që rrethon këtë çështje.
Keqinformimi është ndarja e informacionit të rremë ose mashtrues pa e ditur atë, ndërsa dezinformimi është shpërndarja e informacionit të rremë ose mashtruese me qëllim.
Randy Abreu, drejtor i Politikave të Koalicionit Kombëtar të Medias Hispanike, një organizatë jofitimprurëse që mbron përfaqësimin latin dhe portretizimet e drejta në media, nënvizoi një pretendim të rremë viral gjatë pandemisë COVID-19 që sugjeronte se vaksina COVID-19 përmbante mikroçipa gjurmues të qeverisë.
Ky shembull nxjerr në pah rritjen e dezinformatave gjatë pandemisë, duke u shtrirë përtej temave të lidhura me shëndetin për të përfshirë çështje më të gjera si emigracioni, ndryshimi i klimës apo aborti.
“Një arsye tjetër që kjo është kaq e rëndësishme tani është sepse ka kaq shumë zgjedhje që po ndodhin (në 2024), jo vetëm në SHBA, por edhe në Amerikën Latine, kështu që ne po monitorojmë dhe parashikojmë një fluks të lartë të dezinformatave në gjuhën spanjolle” theksoi Abreu.
”Zbuluam se folësit spanjisht në TikTok janë vënë në shënjestër të teorive konspirative rreth ndryshimeve klimatike. Shumë nga këto narrativa të dezinformatave kanë origjinën në Spanjë dhe vende të tjera përveç SHBA-së dhe po arrijnë në komunitetet tona”, tha Abreu.
Mënyra se si këta aktorë po arrijnë te këto komunitete është përmes asaj që do të dukej si një burim mediatik me reputacion si ”Voz Media”, ”Americano Media” dhe ”El Diario Derecho”, por pas ekzaminimit të mëtejshëm këto faqe interneti shpesh mbushen me teori konspirative të skajshme.
Dezinformata në Teksas
Republikani i shtetit të Teksasit, Rafael Anchía tregoi përvojat personale të dezinformatave që synonin atë dhe gruan e tij, Rebecca Acuna, gjatë mandatit të saj si drejtoreshë e shtetit të Teksasit për fushatën presidenciale Biden-Harris.
Anchía ndau një incident ku një postim i rremë në ‘X’ nga një faqe interneti ”pink slime” pretendonte në mënyrë të rreme lidhjet e tyre me qeverinë kineze.
Faqet e internetit që paraqiten si organizata me reputacion të lajmeve, por që përhapin keqinformime dhe dezinformata njihen si ”slime rozë”.
“Fuentes de información partidista ose metoda për përkthime partizane”, tha Anchía kur përshkroi faqet e internetit të ”slime rozë”.
Megjithëse Anchía e shpërfilli dezinformimin për shkak të ekspozimit të tij të kufizuar, ai pranoi dëmin e mundshëm nëse ai fitonte tërheqje në një audiencë më të gjerë.
”Është e vështirë për konsumatorin mesatar të atij informacioni që të dallojë motivet pas mesazhit”, tha Anchía.
”Kam frikë se përpara zgjedhjeve presidenciale të vitit 2024 do të shohim më shumë dhe them se për shkak se mjetet e inteligjencës artificiale e kanë bërë më të lirë dhe më të lehtë përhapjen e informacionit të rremë, kjo përfshin falsifikime të thella”, tha Anchía.
Teksasi u bë shteti i parë në vitin 2019 që nxori jashtë ligjit falsifikimet.
”Zbatimi i ligjit ka paraqitur një sfidë të re”, tha Anchía.
Është e vështirë të gjesh burimin përfundimtar të videos ose audios së rreme.
”Ne kemi ndërmarrë disa hapa pozitivë. Ne kemi nevojë për një ligj federal që rregullon teknologjinë e inteligjencës artificiale”, tha Anchía.
”Zyra e Sekretarit të Shtetit dhe zyrtarët e zgjedhjeve të qarkut duhet të jenë autoriteti përfundimtar i asaj që është reale dhe çfarë jo. Ata duhet të jenë arbitrat e paanshëm që të na japin informacionin e saktë, por edhe ata janë nën sulm. Është një kohë mjaft e frikshme”, theksoi ai.
Lufta kundër dezinformimit
Qarku i Dallasit është shtëpia e 1,1 milion vendasve në gjuhën spanjolle ose 40% e popullsisë, sipas Bankës së Rezervës Federale të Dallasit. Vendasit në gjuhën spanjolle flasin spanjisht në shtëpi ose jetojnë në një familje ku spanjishtja është gjuha e folur mbizotëruese.
Shumica e dezinformatave spanjolle rrjedhin nga përkthimi i lajmeve në gjuhën angleze në spanjisht.
”Informacioni mund të humbasë në përkthim pa dashje”, tha Laura Zommer, bashkëthemeluese e ”Factchequeado”.
”Factchequeado” është një iniciativë që u krijua për të luftuar keqinformimin dhe dezinformimin në mediat në gjuhën spanjolle. Ajo nxit bashkëpunimin midis kontrolluesve të fakteve, gazetarëve dhe audiencës në mënyrë që të krijojnë një bisedë dhe të fokusohen në komunitetet e pashërbyera.
”Factchequeado” bashkëpunon me mediet në mbarë botën për të ndihmuar në identifikimin e dezinformatave dhe për të ofruar përmbajtje cilësore falas.
Sipas organizatës, të kesh aleatë mediatikë rreth punimeve i ndihmon ata të kuptojnë nevojat e komuniteteve të ndryshme dhe të përcaktojnë se cilat çështje të monitorojnë.
”Në shumë raste mediat spanjolle në SHBA janë redaksi me të ardhura të ulëta me shumë pak anëtarë të stafit”, tha Zommer.
Për të ndihmuar redaksitë e pafinancuara, ”Factchequado” ofron trajnime dhe mjete falas për të kontrolluar pretendimet e fakteve.
Një nga këto mjete është ”Chequebot”, një mjet i inteligjencës artificiale që identifikon automatikisht pretendimet në media dhe i përputh ato me kontrollet ekzistuese të fakteve.
”Tani nuk mjafton të shkruash një tekst të mirë, sepse shumë njerëz punojnë gjithë ditën dhe nuk do të lexojnë kurrë një artikull prej shtatë minutash me të gjitha shpjegimet, duan lajme në vendet ku janë. Ato vende janë Whatsapp, Youtube dhe rrjete të tjera sociale”, tha Zommer.
”Nëse nuk jemi në gjendje të prodhojmë lajme në spanjisht, në një mënyrë që mund të jetë tërheqëse, atëherë njerëzit padyshim do të përhapin më shumë dezinformata”, theksoi ai.
“Ne nuk do t’i japim fund dezinformimit, por duhet të gjejmë mënyra më të mira për t’i ndihmuar njerëzit të jenë më të vetëdijshëm dhe të përgatitur”, tha Zommer.
”Stanford History Education Group” zhvilloi tre pyetje që individët duhet të bëjnë gjithmonë kur hasin në përmbajtje të panjohura në internet.
Kush qëndron pas informacionit?
Cilat janë provat?
Çfarë thonë burimet e tjera?
Duke bërë këto pyetje, individët mund të informohen më mirë për lajmet me të cilat vijnë në kontakt në internet. Këto pyetje janë pjesë e një kurrikule më të madhe të njohur si ”Arsyetimi Qytetar Online” që nxit qytetarë të arsimuar që mund të marrin pjesë me përgjegjësi në një demokraci.
”Po, dezinformimi dëmton demokracinë”, thekson Abreu./ a.jor.
