Të dielën mbrëma, një komandë luftarake serbe e armatosur rëndë hyri në veriun e Kosovës të banuar nga serbët. Sulmuesit në betejë vranë një polic të Kosovës dhe plagosën dy të tjerë. Përshkallëzimi i fundit po prek edhe rreth 250 mijë kosovarët në Zvicër. Si po e përballojnë këtë situatë? Spjegon, Zef Noka, bashkëdrejtor në Institutin Shqiptar në St. Gallen.
Në një intervistë të ttij për “SRF News”, të përshtatur nga portali Shtegu.com, Zef Noka prononcohet për pikëpamjet e tij.
SRF News: Komuniteti i Kosovës zakonisht ka kontakte të ngushta me të afërmit në shtëpi. Çfarë po ju thonë?
Zef Noka: Njerëzit janë shumë të shqetësuar, edhe për shkak të eksperiencave në të kaluarën që janë të pranishme edhe sot. Nga ana tjetër, njerëzit janë mirënjohës që bashkësia ndërkombëtare është e pranishme në rajon me trupat e KFOR-it.
Sa ndikon gjendja në Kosovë për kosovarët në Zvicër?
Diaspora e Kosovës ka lidhje të forta me atdheun. Tani ajo është e shqetësuar se ku mund të çojë kjo. Edhe para pushimeve verore, situata në veri të Kosovës u përshkallëzua – dhe shumë kosovarë nga Zvicra nuk e dinin nëse duhet të udhëtonin në shtëpi me veturë apo jo. Në fakt bëhet fjalë për sigurinë e përgjithshme. Në anën tjetër, shumë kanë kontakte edhe me serbët që jetojnë dhe punojnë në Zvicër. Ata janë në kontakt me njëri-tjetrin në fusha të ndryshme të jetës: qoftë përmes bashkëjetesës në lagje të caktuara, përmes kontakteve profesionale, marrëdhënieve ekonomike apo përmes fëmijëve në shkollë e në klube sportive. Me fjalë të tjera, çdo krizë apo përshkallëzim krijon ndjenja të pakëndshme.
A përfshihen njerëzit në mënyrë aktive me këtë apo priren të injorojnë ngjarjet aktuale?
Në thelb, këta njerëz flasin për këtë kur ndërveprojnë me njëri-tjetrin dhe janë miq. Nëse marrëdhënia nuk është miqësore, njerëzit përpiqen të shmangin biseda të tilla.
Pra a po kalojnë kosovarët këtë situatë së bashku përmes bisedës? Apo kanë metoda të tjera për t’u marrë me këtë konflikt?
Shumë njerëz e dinë se nuk mund të bëjnë shumë nga këtu. Ata shpresojnë për një zgjidhje politike dhe paqe dhe e bëjnë jetën e tyre të përditshme normalisht.
Shumë prej tyre kanë të afërm që jetojnë në Kosovë. A kanë frikë njerëzit me të cilët keni folur për familjen tuaj?
Po. Njerëzit dhe familjet që jetojnë në dhe rreth Mitrovicës ndjejnë frikën më të madhe; ku kanë ndodhur realisht ngjarjet. Në pjesën tjetër të Kosovës njerëzit janë më të relaksuar për shkak të pranisë së trupave të KFOR-it.
Në Zvicër, shumica e kosovarëve, serbëve dhe shqiptarëve jetojnë në mënyrë harmonike së bashku në një hapësirë shumë të vogël. Sa mund të ketë pasoja konflikti në Kosovë për këtë harmoni?
Njerëzit përpiqen të shmangin konfliktet ose të punojnë rreth tyre duke mos folur për politikë. Ose njerëzit po vazhdojnë me kujdes, ndërsa disa madje po përpiqen ta injorojnë plotësisht krizën. Ka martesa të përziera ose kolegë pune që flasin dhe punojnë së bashku. Dhe ata i shmangen temës.
Pra nuk ka argumente?
Jo sipas informacionit tim. Dhe nuk mendoj se do të ketë as ndonjë argument. Por nuk po përjashtoj asgjë.
Zef Noka është bashkëdrejtor i Institutit Shqiptar në St. Gallen
