Presidenti serb akuzon kryeministrin kosovar Kurti për qëllime lufte. Rregullat e reja të hyrjes kishin çuar në protesta të dhunshme në veri të Kosovës, e cila është e banuar kryesisht nga serbët, sepse Serbia nuk e njeh pavarësinë e Kosovës. Ekspertët fajësojnë BE-në për përshkallëzimin
Nën hijen e luftës së Ukrainës, një konflikt në Europë, i cili ka vite që po digjet, po vlon sërish. Një javë më parë pati protesta dhe bllokada të rrugëve nga militantët serbë në veri të Kosovës, ndërsa policia në Prishtinë raportoi për të shtëna. Arsyeja e përshkallëzimit në rajonin, i cili është i banuar kryesisht nga serbët, janë rregulloret e reja të hyrjes. Dhe BE-ja, frikësohen ekspertët, është kryesisht e paaftë të veprojë.
Nga 1 gushti, hyrja nga Serbia duhet të jetë e mundur vetëm me dokumente të përkohshme identifikimi të lëshuara nga autoritetet kosovare dhe me targa të përkohshme kosovare, shkruan gazeta “Welt”, transmeton portali Shtegu. Kryeministri Albin Kurti e aplikoi rregulloren si kundërmasë sepse Serbia prej vitesh nuk i njeh dokumentet e Kosovës. Nën presionin e diplomatëve perëndimorë, ai e shtyu zbatimin deri më 1 shtator, por disponimi mbeti i tensionuar.
Serbia nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, e cila shpalli pavarësinë në vitin 2008. Në një fjalim televiziv, presidenti Aleksandar Vuçiq bëri thirrje për përmbajtje, por përsëriti: “Nëse nuk duan të ruajnë paqen, Serbia do të fitojë”. Sekretari i Jashtëm serb Nemanja Staroviq këtë javë e quajti kryeministrin e Kosovës Kurti një “shkabë gjeopolitike” e luftës së Ukrainës, i cili spekulon mbështetjen e SHBA-së dhe NATO-s.
Vuçiq e paraqet vetveten si “mbrojtës i interesave serbe”, thotë Thomas Brey, i cili njeh Ballkanin Perëndimor dhe ishte ish-kreu i zyrës së DPA-së në Beograd. “Kjo pranohet mirë nga votuesit”. Dhe BE-ja po e lë atë të shkojë, “sepse ai është shpresa e tyre e vetme për të bërë një kompromis mbi çështjen e Kosovës të këndshme për popullatën serbe”.
Në të njëjtën kohë, Vuçiq po guxon të ecë në një litar të ngushtë gjeostrategjik. Megjithëse vendi i tij ka lidhje të ngushta ekonomike me BE-në, kandidati për anëtarësim bën rreth dy të tretat e tregtisë së tij me aleancën. Mirëpo, ideologjikisht presidenti është i orientuar drejt Lindjes. Serbia e ka dënuar luftën e agresionit rus në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së, por nuk i është bashkuar sanksioneve perëndimore. Vendi blen gazin rus, nga i cili është shumë i varur, me një çmim të volitshëm.
Moska, e cila nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, mbështet me dëshirë partnerin e saj të përkushtuar në krizë. “Ne mbështesim absolutisht Serbinë”, tha zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov. Konflikti luan në duart e Vladimir Putinit, duke siguruar një top për të legjitimuar përpjekjet e veta kolonialiste dhe duke deklaruar se përpjekjet për paqen e Perëndimit kanë dështuar.
Në fakt, BE-ja është pjesërisht fajtore për përshkallëzimin, thotë eksperti ballkanik Bodo Weber nga instituti i Këshillit të Politikave të Demokratizimit në Berlin. “Dialogu Kosovë-Serbi, të cilin BE-ja e nisi me marrëveshjen e prillit 2013 dhe që duhej të çonte në zgjidhjen e konfliktit dhe njohjen formale të Kosovës nga Serbia, është në krizë për rreth gjashtë vjet.
Konflikte të tjera ishin prioritare, të tilla si lëvizjet e refugjatëve në 2015, kriza e Krimesë dhe lufta aktuale në Ukrainë. “Përpjekjet jotransparente” të ish-shefes së politikës së jashtme të BE-së, Federica Mogherini për të bindur të dy vendet që të bien dakord për një shkëmbim territoresh në vitin 2017, do t’u kishin shërbyer interesave nacionaliste dhe do të kishin tronditur besimin në rolin udhëheqës të BE-së.
Kjo edhe për faktin se Brukseli nuk mund të bie dakord për një qëndrim të qartë. “Aleanca nuk vepron si një entitet i vetëm sepse interesat e shteteve të BE-së ndryshojnë shumë”, thotë eksperti i Ballkanit Perëndimor Brey. Greqia, Qiproja, Sllovakia, Rumania dhe Spanja nuk e njohin Kosovën, nga frika e mobilizimit të lëvizjeve për autonomi në vend.
