Presidenti iranian Ebrahim Raisi bën sot vizitën e tij të parë zyrtare në Turqi, me shpresën për të dokumentuar dallimet në të kaluarën dhe për të krijuar një përgjigje të përbashkët të fuqishme ndaj veprimeve të Izraelit në Gaza.
Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan është shfaqur si një nga kritikët më të zëshëm të botës myslimane ndaj sulmit të Izraelit në Gaza.
Ai e ka quajtur Izraelin një “shtet terrorist” dhe e ka quajtur Hamasin e mbështetur nga Irani “një grup çlirimtar”. Erdogan ka sugjeruar gjithashtu gjykimin e politikanëve dhe komandantëve ushtarakë izraelitë në Gjykatën Penale Ndërkombëtare në Hagë.
Por takimet e kaluara midis liderëve myslimanë dhe arabë, duke përfshirë bisedimet këtë muaj në Riad, nuk kanë arritur të gjejnë gjuhën e përbashkët se çfarë hapash të menjëhershëm ekonomikë dhe politikë duhet të ndërmerren.
Analistët besojnë se Raisi do të bëjë presion ndaj Turqisë që të kalojë retorikën dhe të ndërpresë marrëdhëniet e saj të lulëzuara tregtare dhe energjetike me Izraelin.
“Irani pret që Turqia t’i japë fund tregtisë së saj të drejtpërdrejtë dhe të tërthortë me Izraelin,” tha për AFP, drejtori i Qendrës për Studime Iraniane të Stambollit, Hakki Uygur.
Turqia, nga ana tjetër, ka mbajtur një qëndrim që kujdeset për ndarjen e çështjeve politike dhe tregtare.
Vizita e Raisit vjen me përpjekjet e fokusuara në zgjatjen e një armëpushimi që ka bërë që dhjetëra pengje izraelite të lirohen në këmbim të lirimit të më shumë se 100 të burgosurve palestinezë.
Irani dhe Turqia ndajnë një kufi 535 kilometra (330 milje) dhe një histori komplekse të marrëdhënieve të ngushta ekonomike dhe pikëpamjeve të kundërta për mosmarrëveshjet rajonale.
Turqia mbështeti përpjekjet e rebelëve për të rrëzuar presidentin e mbështetur nga Irani dhe Rusia, Bashar al-Assad, gjatë luftës civile në Siri.
Mbështetja e Ankarasë për dy luftërat fitimtare të Azerbajxhanit mbi separatistët armenë në Nagorno-Karabakh, krijoi gjithashtu shqetësim të thellë në Iran.
Teherani ka frikë se ringjallja e Bakut në rajonin e Kaukazit mund të ushqejë ambiciet separatiste të pakicës së madhe etnike Azerbajxhane të Iranit.
Irani është gjithashtu i shqetësuar për një rrugë tregtare të propozuar që kalon përgjatë kufirit të tij verior midis Azerbajxhanit dhe Turqisë, që mund të komplikojë potencialisht hyrjen e tij në Armeni.
“Konflikti më i rëndësishëm midis Turqisë dhe Iranit ishte rreth Kaukazit dhe Karabakut,” tha eksperti i Iranit me bazë në Ankara, Arif Keskin.
“Me konfliktin e Gazës, kjo çështje u shty në prapavijë, por ende mbetet atje si një çështje e rëndësishme”, tha Keskin për AFP.
Presidenca turke tha se Erdogan diskutoi për gjetjen e “një qëndrimi të përbashkët kundër brutalitetit të Izraelit” përmes telefonit me Raisin të dielën.
Analistët besojnë se Irani po përpiqet të kalibrojë shkallën në të cilën përdor grupe të tilla si Hamasi dhe Hezbollahu në Liban për të bërë presion ndaj Izraelit dhe Shteteve të Bashkuara.
“Irani ka qenë i kujdesshëm për të ndërhyrë në krizën e vazhdueshme të Lindjes së Mesme dhe ka të ngjarë të shmangë çdo veprim që mund të përshkallëzojë konfliktin,” tha në një raport Grupi Eurasia.
“Meqenëse Irani nuk ka kontroll të plotë mbi aleatët e tij, ekziston rreziku që veprimet e paqëllimshme të sjellin hakmarrjen e SHBA-së dhe të përshkallëzojnë konfliktin”, thuhet në deklaratë.
Erdogan ka shprehur gjithashtu shqetësime të vazhdueshme për përhapjen e luftës.
“Irani dhe Turqia do të vazhdojnë të punojnë në unitet për ta bërë armëpushimin e përkohshëm të përhershëm dhe për të arritur paqen e përhershme,” tha zyra e Erdogan pas telefonatës së tij me Raisi.
Top Channel
