Një korrespondencë e sapozbuluar sugjeron se Piu XII, i cili ishte kreu i Kishës Katolike Romake gjatë Luftës së Dytë Botërore, kishte informacion të detajuar nga një jezuit gjerman se deri në 6000 hebrenj dhe polakë vriteshin çdo ditë në dhomat e gazit në Poloninë e pushtuar nga gjermanët.
Kjo korrespondencë minon argumentin e Vatikanit se në atë kohë nuk mund të konfirmonte raportimet për krimet naziste, ndaj as nuk i dënoi ato, raporton AP.
Këto dokumente nga arkivat e Vatikanit, të botuara këtë fundjavë në të përditshmen italiane Corriere della Sera, ka të ngjarë të nxisin më tej debatin mbi trashëgiminë e Papa Piut XII dhe fushatën e tij tashmë të ngecur të lumturimit.
Historianët kanë qenë prej kohësh të ndarë në lidhje me pontifikatin e Piut XII.
Gjashtë mijë hebrenj dhe polakë vriteshin çdo ditë
Ndërsa mbështetësit e tij këmbëngulin se ai përdori diplomaci të qetë për të shpëtuar jetë hebreje, kritikët thonë se ai qëndroi i heshtur ndërsa Holokausti ishte në lëvizje të plotë.
Corriere della Sera botoi një letër të një prifti jezuit gjerman drejtuar sekretarit të Papës nga një libër i shpallur mbi dosjet e sapohapura nga koha e pontifikatit të Piu-sit, shkruar nga Giovanni Coco, një studiues dhe arkivist në Arkivin Apostolik të Vatikanit.
Coco i tha gazetës italiane se letra është domethënëse sepse është një korrespondencë e detajuar për shfarosjen naziste të hebrenjve dhe vjen nga një burim i informuar i kishës në Gjermani, i cili ishte pjesë e rezistencës katolike anti-Hitler dhe ishte në gjendje të transmetonte informacione sekrete në Vatikan.
Një letër nga prifti Lothar König drejtuar sekretarit të Piu-sit, jezuitit Robert Leiber, gjithashtu gjerman, mban datën 14 dhjetor 1942.
Në letrën, e shkruar në gjermanisht, König i drejtohet Leiber-it si “mik i dashur” dhe më tej raporton se nazistët vrasin deri në 6000 hebrenj dhe polakë çdo ditë nga Rawa Ruska, një qytet në Poloninë e paraluftës, i cili tani është në Ukrainë, dhe që transportohen në kampin e vdekjes në Belzec.
Midis 3000 dhe 5000 njerëz u qëlluan në vend
Sipas memorialit të Belzec-it, i cili u hap në 2004, gjithsej 500,000 hebrenj u vranë në atë kamp.
Në faqen e internetit të memorialit thuhet se rreth 3500 hebrenj nga Rawa Ruska u dërguan në Belzec në vitin 1942, në atë geto hebraike, duke u likuiduar.
“Midis 3,000 dhe 5,000 njerëz u qëlluan në vend dhe 2,000 deri në 5,000 njerëz u dërguan në Belzec,” sipas faqes së internetit.
Data e letrës së Köenig është domethënëse, pasi sugjeron që korrespondenca nga një koleg i besuar jezuit mbërriti në zyrën e Piu-sit po atë tre javë përpara Krishtlindjes 1942, në një kohë kur Papa po merrte disa nota diplomatike nga të dërguarit britanikë dhe polakë në Vatikan me raportin se deri atëherë kishte deri në një milion hebrenj të vrarë në Poloni.
Megjithëse nuk mund të thuhet me siguri se Piu XII e pa letrën, Leiber ishte ndihmësi i tij kryesor dhe ishte në shërbim të tij kur ishte ambasador i Vatikanit në Gjermani gjatë viteve 1920, duke sugjeruar një marrëdhënie të ngushtë pune mes tyre, veçanërisht për çështjet që lidhen me Gjermaninë.
Lajme të sakta dhe të detajuara për krimet kundër hebrenjve
Sipas librit të antropologut fitues të çmimit Pulitzer David Kertzer, “Papa në luftë”, një zyrtar i lartë qeveritar, Domenico Tardini, i tha të dërguarit britanik në Vatikan në mesin e dhjetorit 1942 se Papa Piu XII nuk mund të fliste për mizoritë naziste sepse Vatikani mund të mos verifikonte informacionin.
“Risia dhe rëndësia e këtij dokumenti vjen nga ky fakt: se tashmë ka siguri se Piu XII mori lajme të sakta dhe të detajuara nga Kisha Katolike në Gjermani për krimet e kryera kundër hebrenjve”, tha Coco për Corriere della Sera.
Megjithatë, Coco vuri në dukje se König i kërkoi gjithashtu Selisë së Shenjtë të mos e bënte publike atë që kishte zbuluar sepse kishte frikë për jetën e tij dhe jetën e burimeve të tij që i dhanë informacionin.
Trashëgimia e Piu-sit dhe zbulimet nga arkivat e sapohapura të Vatikanit do të diskutohen në një konferencë të madhe në Universitetin Papnor Gregorian të Romës muajin e ardhshëm, i dukshëm për listën e pjesëmarrësve dhe spektrin e sponsorizimit.
Vatikani, Instituti i Kërkimeve të Holokaustit të Izraelit Yad Vashem, Memoriali i Holokaustit të SHBA-së, si dhe ambasadat izraelite dhe amerikane, ndër të tjera, e mbështesin atë. /tesheshi.com/
