NJU JORK, 2 maj /ATSH-/ – Më 9 qershor, qytetarët e 27 vendeve të BE-së do të votojnë për Parlamentin e ardhshëm Evropian dhe më gjerë, shkruan BBC.
Rreth 400 milionë votues kanë të drejtën e votes, nga Finlanda në veri deri në Qipro në jug, nga Irlanda në perëndim deri në Bullgari në lindje.
Në lojë është përbërja e Parlamentit të ardhshëm Evropian, lidhja e drejtpërdrejtë midis evropianëve dhe institucioneve të BE-së.
Pse ka rëndësi kjo votë?
Mënyra se si votojnë evropianët do të përcaktojë drejtimin e BE-së gjatë pesë viteve të ardhshme, qoftë në aspektin e ndryshimeve klimatike dhe migrimit, integrimit më të madh apo nacionalizmit më të madh.
Partitë e krahut të djathtë dhe të ekstremit të djathtë kanë bërë përparim të rëndësishëm në të gjithë Evropën dhe kjo zhvendosje në të djathtë ka të ngjarë të reflektohet në Parlamentin e ardhshëm Evropian.
Parlamenti, me seli në Bruksel dhe Strasburg, miraton ligje që prekin jetën e qytetarëve të BE-së dhe ka për detyrë të miratojë buxhetin vjetor, i cili këtë vit arriti në 189 miliardë euro.
Rezultati i zgjedhjeve ndikon edhe se kush do të jetë president i Komisionit Evropian.
Si zhvillohen votimet për të?
Votimi do të fillojë që të enjten më 6 qershor në Holandë, i ndjekur të nesërmen nga Irlanda dhe Malta dhe të shtunën nga Letonia dhe Sllovakia.
Shumë vende anëtare të BE-së do të votojnë të dielën më 9 qershor.
Shumica e votimeve bëhen brenda një dite, megjithëse çekët do të votojnë të premten dhe të shtunën, ndërsa italianët të shtunën dhe të dielën.
Të dielën belgët nuk do të votojnë vetëm në zgjedhjet evropiane, por edhe në ato kombëtare dhe rajonale.
Në shumicën e vendeve të BE-së duhet të jeni 18 vjeç për të votuar, por nëse jeni 16 vjeç mund të votoni në Gjermani, Austri, Belgjikë dhe Maltë, ndërsa në Greqi mosha minimale është 17 vjeç.
Në një pjesë të vogël vendesh, duke përfshirë Luksemburgun dhe Bullgarinë, votimi është i detyrueshëm.
Rezultatet vendosen nëpërmjet përfaqësimit proporcional, kështu që çdo votë ka rëndësi, megjithëse disa vende kanë një prag minimal elektoral deri në 5%.
Pjesëmarrja mesatare në vitin 2019 ishte 50,7%.
Deri në fund të 9 qershorit do të jetë e qartë se cilat parti fituan 720 vendet në parlament, 15 më shumë se në vitin 2019.
Mbretëria e Bashkuar mori pjesë në zgjedhjet e fundit evropiane përpara se të largohej nga BE-ja dhe disa prej vendeve të saj janë rishpërndarë ose mbajtur në rezervë në rast të zgjerimit të BE-së.
Numri i deputetëve të çdo vendi është në përpjesëtim me popullsinë e tij.
Gjermania, vendi më i populluar i BE-së, ka 96.
Malta, Luksemburgu dhe Qiproja kanë numrin më të vogël prej gjashtë secila.
Sa i rëndësishëm është Parlamenti Evropian?
Si i vetmi institucion i BE-së i zgjedhur drejtpërdrejt nga votuesit në 27 vende, ai lidh qytetarët evropianë me dy institucionet e tjera kryesore: degën ekzekutive të BE-së, Komisionin Evropian dhe Këshillin, i cili përbëhet nga ministra të qeverive të BE-së.
Parlamenti Evropian përcakton drejtimin e ligjeve dhe politikave të BE-së duke amenduar dhe miratuar ligje dhe duke vendosur për marrëveshjet dhe zgjerimet ndërkombëtare.
Ai duhet të miratojë buxhetin vjetor të BE-së dhe mund t’i kërkojë Komisionit të propozojë ligje.
Deputetët mbikëqyrin punën e Komisionit dhe të Këshillit. Ata ndajnë përgjegjësinë me Këshillin për miratimin e ligjeve të propozuara nga Komisioni.
Shumica e eurodeputetëve gjenden në grupe politike që drejtohen nga e majta në të djathtë, në vend të kombësisë, kështu që ata shpesh mashtrojnë me besnikërinë e partisë ose të vendit.
Cilat janë grupet kryesore politike?
Tradicionalisht dy më të mëdhatë janë Partia Popullore Evropiane (EPP) e qendrës së djathtë dhe Aleanca Progresive e Socialistëve dhe Demokratëve (S&D) e qendrës së majtë, por grupet e tjera janë bërë gjithnjë e më të rëndësishme.
Grupi liberal ‘’Renew Europe’’ dhe të Gjelbrit/Aleanca e Lirë Evropiane ishin më të mëdhenjtë në parlamentin e kaluar, por dy grupe të krahut të djathtë po synojnë përfitime të mëdha.
Këta janë Konservatorët dhe Reformistët Evropianë (ECR) dhe grupi Identiteti dhe Demokracia (ID).
Dy grupe më të vogla luajnë gjithashtu një rol kyç. Njëri është grupi më i vogël i krahut të majtë GUE/NGL, tjetri përbëhet nga eurodeputetë që nuk janë të lidhur me asnjë grup, nga anëtarët nacionalistë hungarezë të Fidesz deri tek një pjesë e vogël e separatistëve nga rajoni spanjoll i Katalonjës.
Çfarë duhet t’i kushtohet vëmendje në këtë votim
Megjithëse qëllimi kryesor i zgjedhjeve të qershorit është vendosja e përbërjes së Parlamentit, votuesit shpesh përdorin mundësinë për t’i dërguar një mesazh qeverive të tyre kombëtare.
Nga Italia në Francë, Austria në Belgjikë, Gjermania në Holandë dhe më gjerë, partitë e ekstremit të djathtë po synojnë përfitime të rëndësishme.
Sondazhet sugjerojnë se dy grupet e krahut të djathtë, ECR dhe ID, mund të kapërcejnë qendrën e majtë dhe të bëhen forca e dytë më e madhe në parlament.
Deri më tani qendra e djathtë ka tentuar të bashkëpunojë me qendrën e majtë, por EPP mund ta gjejë veten nën presion për të kërkuar aleatë të rinj nëse qendra e majtë performon keq.
Një zhvendosje djathtas mund të frenojë planet për ligjet e reja të klimës dhe qëndrueshmërisë dhe të ndikojë në legjislacionin social ose ekonomik. Mbështetja e fortë e BE-së për ndihmën financiare dhe ushtarake për Ukrainën mund të ndikohet gjithashtu.
Zgjedhja e kreut të ardhshëm të Komisionit
Një nga detyrat e para të eurodeputetëve të rinj do të jetë zgjedhja e presidentit të Komisionit Evropian. Presidentja aktuale, Ursula von der Leyen, po kërkon rizgjedhjen.
27 krerët e shteteve ose qeverive të BE-së, të njohur si Këshilli Evropian, do të shqyrtojnë rezultatet e zgjedhjeve dhe më pas do të emërojnë një kandidat, emri i të cilit më pas do të paraqitet në Parlament.
Më shumë se 50% e deputetëve duhet të miratojnë kandidatin./ /os/
