Në këtë rubrikë të mysafirëve, publicisti Peter Hartmeier shkruan për përvojat e tij dhe një përvojë me zviceranët me origjinë shqiptare
Cédric Wermuth kohët e fundit pohoi se Zvicra është një “shoqëri klasore”: Nëse teza e tij është e saktë, familjet dhe farefisi do të përcaktojnë ngritjen dhe rënien e brezave të ardhshëm.
Një festival i të gjitha gjërave më ofroi një kundërvënie ndaj mjerimit të Wermuthit: Isha i ftuar në “Swissalb-Ball” të Cyrihut – një ngjarje ku komuniteti shqiptar nga e gjithë Zvicra takohet dhe nderon ndonjë sipërmarrës me rrënjë shqiptare me një ceremoni çmimesh. Edhe pse e dija që zviceranët me origjinë shqiptare ishin të gatshëm të integroheshin dhe të performonin, unë u mahnita me këta njerëz që hanë, kërcejnë dhe flasin me gëzim.
Njohja ime me komunitetin shqiptaro-zviceran filloi me një hotelier, i cili që atëherë është bërë mik: Si restaurator, ende 40 vjeç, ai drejton një hotel tradicional në Alpet zvicerane; dy motrat e tij janë avokate – njëra punon si prokurore, tjetra si avokate në një bankë. Vëllai më i vogël vuan pak nga dëgjimi dobët, por çdo ditë shkon në punë. Gjatë Luftës Ballkanike, familja iku në Europën Perëndimore si pa dokumente dhe përfundoi në Zvicër, ku mundën të vendoseshin dhe u bënë shtetas të dyfishtë, shkruan publicisti për “Aargauer Zeitung”, transmeton portali Shtegu.
Komuniteti nga e gjithë Zvicra takohet në “Swissalb Ball” dhe gëzohet për sukseset e tyre dhe nderon me një ceremoni çmimesh ndonjë sipërmarrës me rrënjë shqiptare. Sipërmarrësi Giorgio Behr mbajti fjalimin kryesor këtë vit: ai u bëri thirrje vizitorëve që të vlerësojnë dhe ushqejnë gjenin e tyre sipërmarrës dhe mori duartrokitje të forta për këtë.
Gjatë gjithë mbrëmjes ne folëm me gjermanishten zvicerane: integrimi përmes zotërimit të gjuhës dukej se ishte një gjë e natyrshme për zviceranët me origjinë shqiptare. Përveç aftësive të tyre gjuhësore – dialekti, gjermanishtja standarde, anglishtja, frëngjishtja – ajo që më bën përshtypje është dashuria e tyre për Zvicrën dhe motivimi i tyre: ata duan të përfshihen, përfshirë edhe politikisht. Fakti që FDP e Cyrihut drejtohet nga një njeri i quajtur Përparim Avdili, nuk është rastësi.
Dhe së fundi, më prekën rrëfimet për historinë e migrimit: në çdo fjalim të asaj mbrëmjeje kujtoheshin prindërit që kishin emigruar si refugjatë apo punëtorë sezonalë. Mirënjohja e përzemërt ndaj të parëve ndikoi në humorin e festës.
Mirënjohja e zviceranëve me origjinë shqiptare është njëra anë e medaljes – mirënjohja e ne banorëve të vjetër është ana tjetër. Vendi ynë është një nga fituesit e globalizimit aktualisht të rrezikuar, sepse vetëm disa pengesa klasore pengojnë përparimin e të ardhurve. Prosperiteti ynë bazohet në një masë të madhe në tregtinë ndërkombëtare dhe migrimin ndërkufitar. Një shembull i kësaj janë emigrantët e aftë nga Shqipëria.
Më duhet ende të korrigjoj vetveten në një pikë: kur na kërkuan të kërcenim rreth mesnatës, festivali u shndërrua në një ndodhi shqiptare; mbajtëm njëri-tjetrin për shpatulla dhe lëviznim në mënyrë ritmike dhe plot energji në radhë të gjata në muzikën shqiptare. Kufijtë filluan të mjegullohen papritmas: U shndërrova në një qytetar të dyfishtë…
Unë do t’ia kisha dhënë këtë përvojë luftëtarit të klasës Wermuth.
