Skizofrenia është një sëmundje e shëndetit mendor që zakonisht shfaqet në adoleshencën e vonë ose në moshën e rritut të hershëm. Ndikimi i saj në të folur, në të menduar, në emocione dhe në fusha të tjera të jetës mund të ndikojë në ndërveprimet që ka individi në shoqëri.
Në disa raste, një person do të fillojë të tregojë sjellje të pazakonta që nga fëmijëria, por këto bëhen domethënëse kur plaken. Në të tjerët, simptomat mund të shfaqen papritmas.
Njerëzit që vuajnë nga skizofrenia mund të kenë vështirësi ta bëjnë dallimin mes gjërave të vërteta dhe atyre imagjinare. Atyre mund të i’u krijohet përshtypja se dikush është duke i ndjekur apo fillojnë të dëgjojnë zëra të cilët nuk ekzistojnë në realitet.
Skizofrenia haset si te meshkujt ashtu edhe te femrat. Simptomat zakonisht fillojnë të shfaqën nga mosha 16 deri 30 vjeçe. Kjo sëmundje zgjatë gjatë tërë jetës dhe shkakton paaftësi nëse nuk mjekohet.
Skizofrenia është një gjendje e përjetshme, por trajtimi mund të ndihmojë në menaxhimin e simptomave.
Simptomat e skizofrenisë: Skizofrenia prek njerëz të ndryshëm në mënyra të ndryshme, por ka disa simptoma të zakonshme për të gjitha llojet e skizofrenisë:
Fjalim i hutuar, që është i vështirë për t’u kuptuar nga të tjerët.
Mungesa e shprehjes së fytyrës
Mungesa e shprehjes emocionale
Mungesa e motivimit
Vështirësi në përqëndrim
Psikozë (të tilla si mashtrime apo halucinacione)
Deluzione: pësoni përjeton iluzione që besojnë se diçka është e vërtetë, por nuk ka prova të forta për të. Përshembull, ata mund të besojnë se:
Dikush i ka “pushtuar”
Dikush po i ndjek
Dikush po përpiqet që ta kontrollojë nga distanca
Dikush me fuqi të jashtëzakonshme “e ka pushtuar”
Halucinacione: disa nga pacientët me skizofreni mund të përjetojnë halucinacione. Lloji më i zakonshëm është dëgjimi i zërave, por halucinacionet mund të ndikojnë në të gjitha shqisat. Përshembull, personi mund të shohë, ndjejë, shijojë, nuhasë gjëra që në të vërtetë nuk ekzistojnë.
Të menduarit dhe të folurit e hutuar: mund të ketë probleme me kujtesën dhe thotë gjëra që mund t’i kuptojë ose konceptojë vetëm vetë.
Shkaqet e skizofrenisë:
Gjenetika: nëse nuk ka histori të skizofrenisë në familje, shanset për të zhvilluar atë janë më pak se 1%. Rreziku i personit rritet nëse këtë sëmundje e kanë pasur prindrit e tij.
Skizofrenia duket se zhvillohet kur ka një çekuilibër të një neurotransmetuesi të quajtur dopamine, dhe ndoshta edhe serotoninës, në tru.
Faktorët mjedisorë që mund të ndikojnë:
Trauma gjatë lindjes
Infeksionet virale
Faktorët psikosocialë (trauma të kaluara)
Disa medikamente
A ka trajtim skizofrenia?
Skizofrenia është një gjendje e përjetshme, por trajtimi efektiv mund të ndihmojë një person të menaxhojë simptomat, të parandalojë recidivat dhe të shmangë shtrimin në spital. Përvoja e secilit person do të jetë e ndryshme, dhe një mjek do ta përshtatë trajtimin që i përshtatet individit./ WebMD
